.
Wat de wereld nodig heeft zijn minder makers, doeners en theoretici en meer ontvangers
D.A. Siedell
.
.
.
Het eerste dat ieder kunstwerk van ons verlangt is overgave.
Zie. Luister. Ontvang. Ga jezelf uit de weg
C.S. Lewis
.
.
Het ene oog ziet, het andere voelt
P. Klee
.
.
.
Het hebzuchtig oog vervuilt en vervormt
Alleen wanneer wij niets verlangen,
alleen wanneer onze wezenloos kijken
veranderd in pure contemplatie,
zal de ziel van de dingen (dat is schoonheid) zich voor ons openen
H. Hesse
.
.
Zien creëert, zien verbindt, maar boven alles: zien gaat zichzelf voorbij
P. Tillich
.
.
.
kunst en religie; hun oorsprong is verlangen
.
.
.
Symbool in deze zin, is geen “teken” dat een filosofisch of religieus principe representeert; het is een manifestatie van de levende kwaliteit van wat is
C.T. Rinpoche
.
.
.
Uit de cyclus hoeder van de kudde XXIV
Essentieel is kunnen zien.
Kunnen zien zonder te denken,
kunnen zien wanneer men ziet.
En niet denken wanneer men ziet ,
noch zien wanneer men denkt.
Maar dat (wee ons met onze
aangeklede zielen!)
Vereist diepgaande studie,
eist een leerschool in verlering
F. Pessoa
.
.
.
Contemplatieve kunst
“Schoonheid, waarheid en goedheid, wezenskenmerken van de godheid, zijn manieren waarop de goddelijke eenheid zich aan de menselijke ziel bekendmaakt.” (Plotinus)
Kunst kwam in alle tijden voort omwille van haar functie. Nooit werd kunst zomaar om de kunst gemaakt. Moderne en hedendaagse kunst wordt gemaakt als commercieel verhandelbaar object en/of in de hoop in een museum getoond te worden. Zowat alle andere in deze wereld gemaakte kunst is dat niet. Contemplatieve kunst verkreeg haar zin of betekenis door een cultische of religieuze context of door haar huis-karakter. De ‘levende’ context was wezenlijk. Beelden als object van meditatie die kunnen resoneren aan innerlijke, wezenlijke verlangens, beelden die aanzetten tot diepere beschouwing. Dit is de lange traditie waarin het beeld middelaar is tussen hemel en aarde. In deze traditie verkrijgt het beeld zijn waarde als geestelijk beeld, transparant doorschouwend naar een goddelijke werkelijkheid.
Kunst heeft in de westerse wereld een aparte plaats gekregen. In onze cultuur is kunst geprofessionaliseerd; de kunstenaar maakt, het publiek beoordeelt. Zo is de mens verworden tot toeschouwer, hij is consument; passief voor wat wordt aangeboden. Maar de mens is in staat tot een andere wijze van kijken, vanuit een houding die ondergaat in plaats van op afstand te bekijken. Zo ontstaat ontvankelijkheid en ruimte, zonder het beeld vast te leggen. Zoals voorgesteld in het tweede gebod: [Ex. 20:1-17] “Gij zult u geen gesneden beeld, noch enige gelijkenis maken, van hetgeen boven in den hemel is, noch van hetgeen onder op de aarde is, noch van hetgeen in de wateren onder de aarde is”.
.
Zien
“Het zichtbaar worden van het onzichtbare, het begrijpelijk worden van het onbegrijpelijke, de onthulling van het ondoordringbare.” Dit klinkt als een zinsnede van Paul Klee maar deze tekst komt uit een manuscript uit 877 te Aken.
Beelden kunnen een openbarend karakter hebben wanneer de schouwer open en aandachtig verwijlt bij contemplatieve beelden. Er hoeft slechts te worden gekeken; daarop wordt een beroep gedaan, niet op verbeeldingskracht maar louter en alleen op onbevangen kijken. Zien vanuit een contemplatieve houding wordt door aandacht versterkt en door redenering verzwakt. Maar alleen fysiek kijken is niet genoeg, het innerlijk oog begint te tasten, zo wordt schouwen gewekt en heb je deel aan, ben je deelachtig geworden. Dan: aandacht voor wát er zichtbaar wordt. Aandacht voor wát we opmerken, voor wat wordt vermoed. Het erkennen van het aanschouwen als activiteit.
Elke lijn heeft zijn eigen kwaliteit. Elke richting elke beweging elke toon kan iets oproepen. Licht – donker, verticaal – horizontaal, onder – boven, hard – zacht, binnen – buiten… Wat buiten leek, bleek in ons, resoneert in ons. En dan de wisselwerking; wat in ons leeft herkennen we daarom ook erbuiten. Zo zien is een verbindend ritueel. Belangeloos kijken is een relatie aangaan, je openstellen voor wat zich wil tonen. Zo kunnen we onze gewone analyserende, opdringende, ordenende en duidende blik afleggen en betekenis ontvangen in plaats van geven. Omdat niet wat wij begrijpen maar wat ons aangrijpt in kunst en religie bewaard blijft, ons vormt en verder opent: een intenser gevoel voor de werkelijkheid.
.
Schoonheid bezitten
Deze werken zijn geen objecten waar je een verwachting aan mag opleggen, waarnaar je mag grijpen. Want bezitten/hebben is het onteigenen van het spirituele. Ze zijn daarom niet te koop. Deze werken willen zich onthullen. Zoiets kun je nooit bezitten. Zij zijn aan zichzelf gelijk en daarmee onafhankelijk; indien je er niet naar grijpt en geen verwachting oplegt zal elk werk zich tonen en ieder ogenpaar zal haar –steeds- anders waarnemen.
.
.
.
Voor contact kunt u een mail sturen naar contemplativeartworks@gmail.com